بسته بندی مواد غذایی
بسته بندی محصول عبارت است از هرگونه ظرف یا بسته ای که محصول در آن برای فروش به بازار عرضه می شود یا به وسیله آن اطلاعات لازم در موردمحصول به مصرف کنندگان منتقل می شود.
- بسته بندی به عنوان یك سیستم هماهنگ توصیف می شود كه هدف از آن، آماده سازی كالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبار كردن، فروش و مصرف است
- بسته بندی از طرفی عبارت از هنر، علم و تكنولوژی به جهت آماده سازی كالاها برای حمل و نقل و فروش
- و از طرفی، وسیله ای جهت اطمینان از سلامت محصول در تحویل به آخرین مصرف كننده در بهترین شرایط با كمترین هزینه متوسط است.
- قدمت بسته بندی به چند هزار سال قبل و به دوران باستان بازمی گردد.
چینی ها از موفق ترین اقوام در بسته بندی کالاهای مصرفی مانند شیشه ها،آینه ها، پودرها و دیگر اقلام با ارزش بودند. بسته های چوبی حاوی محصولات چینی گاهی اوقات در اروپا ارزشی بیش از مظروف خود می یافته است. در قرون شانزدهم و هفدهم، همگام با آغاز تحوّل در شیوه تولید در اروپا و با وجود ارتباط تجاری بین قاره جدید (آمریکا) و کشورهای موفق آن دوره، مانند اسپانیا، هلند، انگلیس و پرو، همچنین با کاربرد نیروی ماشین بخار به جای نیروی انسان (پس از انقلاب صنعتی) و بالاخره به دنبال تقاضاهای مهاجران اروپایی مقیم آمریکا، تحوّلات و تغییرات شگرفی در نوع بسته بندی کالاها ایجاد شده و بسته بندی های ترانزیت اهمیت یافتند.
در قرن بیستم، پس ازجنگ جهانی دوم و همگام با گسترش فاصله شهرها، گرانی هزینه های حمل و نقل، دوری مسافت بین محل کار و محل زندگی و ... سیستم توزیع کالاها تکامل یافت، فروشگاه های بزرگ، سوپر مارکت ها و سلف سرویس ها به جای فروشگاه های کوچک و منفرد قبلی ایجاد شد و توسعه یافت و مصرف کننده در میان دریایی ازهزاران قلم کالا با بسته بندی های مختلف مواجه شد.
اخیرا بسته بندی به ابزار بازاریابی بالقوه ای تبدیل شده که در صورت برخورداری از طراحی خوب برای مصرف کننده راحتی و برای تولیدکننده ارزش تبلیغاتی دارد.
بسیاری از متون بازاریابی، بسته بندی را به عنوان بخش اصلی و جدایی ناپذیر عنصر محصول در چهار P (4P) بازاریابی (یعنی (محصول (Product)،قیمت (Price)،مکان (Place) و پیشبرد فروش (Promotion)) بررسی کرده اند.
با این حال، خیلی از کالاهایی که به بازار عرضه می شوند، باید بسته بندی شوند. بسته بندی در مورد ابزارآلات ارزانقیمت، نقش چندان زیادی ندارد؛ اما در مورد اقلامی نظیر لوازم آرایشی، وظیفه ای بسیار با اهمیت برعهده دارد. بعضی از بسته بندی ها (نظیر شیشه نوشابه کوکاکولا) شهرت جهانی دارند. بسیاری از بازاریابان،بسته بندی را همراه با عناصر دیگر بازاریابی (قیمت، کالا، مکان و تبلیغات پیشبردی)،پنجمین عنصر ترکیب عناصر بازاریابی می دانند. در هر حال، بازاریابان، با بسته بندی به عنوان رکنی از خط مشی کالا برخورد می کنند.
امروزه توسعه بسته بندی سبب مستقل شدن این صنعتاز مجموعه صنایع دیگر شده و صنایع بسته بندی سهم قابل توجهی از بودجه شرکت های تولیدی را به خود اختصاص داده اند.
جایگاه بسته بندی در بازاریابی
هر مدیر یا کارشناس بازاریابی یا فردی که بخواهد به نحوی در مورد یک بنگاه و تولیدات آن مطالعه نماید، ناگزیر از مطالعه و بررسی روش ها و انواع بسته بندی تولیدات آن بنگاه است و این بررسی باید در دو زمینه حفاظتی و اطلاع رسانی انجام شود.
یکی از موارد مهم در بررسی های مربوط به کالا، شکل،رنگ، طرح و بسته بندی است و این اجزا در ترکیب با یکدیگر شکل ظاهری کالا را به گونه ای که در برابر مصرف کننده جلوه گر شود، تشکیل می دهند
تصمیم گیری در مورد بسته بندی تا آنجا که به حملو نقل کالا و حفظ سلامت آن مربوط می شود، با مدیران تولید و بازاریابی و بالاخص با مدیر تولید است و تا آنجا که به اطلاع رسانی و ایجاد انگیزه فروش ارتباط پیدا میکند، با مدیر بازاریابی است. بدیهی است هماهنگی مدیر بازاریابی با سایر مدیران در هر زمینه ای ازجمله بسته بندی می تواند در صحت تصمیمات اتخاذ شده و منطقی بودن آنها مؤثر باشد.
پیشتر، تصمیمات مربوط به بسته بندی کالا، اکثرا تحت تأثیر هزینه و عوامل تولید قرار داشتهاند و اولین و اساسیترین وظیفه بسته بندینیز نگهداری و حفاظت از کالا بوده است. ولی امروزه، عوامل بسیاری باعث شده است بسته بندی به صورت یکی از ابزارهای با اهمیت بازاریابی درآید. رشد پدیده سلف سرویس بدان معناست که بسته بندی باید وظایف زیادی را بر عهده گیرد. این وظایف عبارت از جلب توجه و توضیحدرباره کالا و فروش است. افزایش رفاه مصرف کننده نیز بدین معنا است که مصرف کنندگان برای راحتی و آسایش خود، برای ظاهر و قابلیت اعتماد، اطمینان و اعتبار بهتر بسته بندی، حاضرند مبلغی را اضافه پرداخت کنند.
کارکردهای بسته بندی
بسته بندی اهداف مختلفی دارد که عبارتند از:
1) حفاظت فیزیکی؛ حفاظت از اشیاء درون بسته از تکان شدید، فشار، دما و غیره.
2) حفاظت مانع (Barrier Protection)؛ مانعی از اکسیژن، بخار آب،گرد و غبار و غیره.
3) در برگیری یا انباشتگی (Containment and Agglomeration)؛اشیاء ریز و کوچک معمولا با یکدیگر در یک بسته برای حمل و نقل به شکل گروهی قرار می گیرند.
4) انتقال اطلاعات (Information Transmission)؛ اغلب، روی بسته یا برچسب بسته بندی، اطلاعاتی درباره چگونگی استفاده، حمل و نقل، بازیافت یا مصرف محصول یا بسته موجود است.
5) کاهش سرقت؛ بسته بندی ای که نتوان آنرا پس از باز کردن، دوباره بست؛ یا پس از باز کردنش آسیب فیزیکی ببیند (نشانه های باز شدن را نشان می دهد) در جلوگیری از دزدی مفید و مؤثر است.
6) راحتی(Convenience)؛ شامل ویژگی هایی است که موجب راحتی در توزیع، جا به جایی، نشان دادن (ویترین)، فروش، بازکردن، بستن مجدد و استفاده مجدد می شود.
7) بازاریابی؛ بسته بندی میتواند توسط بازاریابان برای تشویق خریداران بالقوه برای خرید محصول استفاده شود.
فواید بسته بندی برای جامعه
برخی مزایای بسته بندی را اینگونه برشمرده اند:
1. کاهش میزان زباله های شهری
2. صرفه جویی در کاربرد موادبسته بندی
3. تقلیل میزان ضایعات کالا و کاهش قیمت تمام شده
4. مقابله با قحطی، سوء تغذیه و بیماری
5. کاهش هزینه های غذایی به سبب بسته بندی
6. کمک به خرید آگاهانه
7. جلوگیری از خطر سرقت
8. سهولت در مصرف
9. کمک به بالا بردن سطح زندگی
10. کمک به افزایش سطح اشتغال و درآمد
11. کمک به کاهش شدید بیماریها
12. تازه نگه داشتن کالا.
اثرات زیست-محیطی بسته بندی
مهمترین مسائل زیست-محیطی که بر روی بسته بندی اثر می گذارند، عبارتند از:
- اتمام منابع
- ایجاد زباله
- نحوه از بین بردن ضایعات و پسماندها
مشکلات ناشی از اتمام برخی از منابع طبیعی و دشواری های مربوط به دفع زباله ها و پسماندها، بسیاری از صنایع بسته بندی را ترغیب کرده تا میزان مصرف برخی از مواد را کاهش داده و استفاده از قوطی ها و مواد مصرف شده را در برنامه کار خود قرار دهند.
به منظور حل مشکلات زیست-محیطی ناشی از بسته بندی به طور خلاصه:
الف) بسته بندی باید به گونهای طراحی شود که کمترین مقدار مواد سازنده را دربرگرفته و در عین حال وظیفه خود را نیز انجام دهد. کاهش مواد بدین طریق، ملاحظات و اقدامات بعدی در خصوص استفاده دوباره، بازیافت و احیای ماده اضافی را غیر ضروری می سازد.
ب) در صورت امکان، اجزای ظرف ها و بسته بندی ها باید دوباره مورد استفاده قرار گیرند.
پ) در صورت امکان، بسته بندی باید جمع آوری شده و مواد آن برای استفاده دوباره بازیافت شود.
ت) قبل از اختصاص دادن بسته بندی جهت دورریزی به عنوان زباله باید تدبیری اندیشید که احتمالا ارزش دیگری از ضایعات احیا شود.
بسته بندی به عنوان تبلیغات جدید
تحقیقات مختلف بازاریابی نشان دادهاند که طراحیبسته بندی، جزء مؤثرترین ابزار بازاریابی برای فروش است. محرّک و عامل نهایی موفقیّت،طراحی بسته بندی است. برای مثال موفقیّت چای آریزونا(Arizona) نتیجه تبلیغات و پیش بردهای فروش نبود، بلکه نتیجه بسته بندی بود.
تحقیقات مختلف بازار نشان داده اند که رفتار خرید،یک فرآیند غیر عقلایی (Irrational) بوده و بسته بندی در آن مؤثر است؛ زیرا افراد را به طور ناخودآگاه جلب می کند. بسته بندی، اغلب با نیازهای عاطفی مصرف کننده ارتباط برقرار می کند. بنابراین،بسیاری از خریدهای مصرف کننده توسط عواطف وی هدایت می شود. برای برخی گروه محصولات (عطر و اودکلن، محصولات بهداشتی و آرایشی، کالاهای زینتی) مصرف کننده، یک تصویر را می خرد نه فقط محصول را. تحقیقات نشان داده اند که وقتی مصرف کنندگان نخست به یک بسته بندی زیبا نگاه می کنند، تمرکز آنها اغلب بر محصول نیست؛ بلکه یک رؤیا یا یک تصویر را در ذهن خودایجاد می کنند. برای برخی مصرف کنندگان، بسته بندی همه چیز است. تحقیق روی گروهی از خریداران نشان داد که مصرف کنندگان، محصولات را فقط برای بسته بندی آنها خریداری می کنند. اگرمصرف کننده به دنبال تجربه محصول جدیدی باشد، ممکن است نام تجاری را با نوآورترین بسته بندی که دوست دارد بخرد. بسته بندی که در قفسه خانه خوب به نظر بیاید، بر خریدهای آتی محصول تأثیر می گذارد. بسته بندی، شخصیت نام تجاری (BrandPersonality) را تقویت می کند و موجب ایجاد ارزش ویژه نام تجاری (Brand Equity) می شود. برخی بسته بندی ها، به ویژه برای محصولات غذایی طوری طراحی می شوند که برای سبک زندگی و نگرانی های اجتماعی و بهداشتی مصرف کننده جذاب باشند.
برخی بازاریابان از طراحی های مجدد و کوتاه مدت بسته بندی به عنوان ابزارهای بازاریابی استفاده می کنند. این بسته بندی ها، شامل تصاویری مثل ورزشکاران و شخصیت های سینمایی هستند. اگر چه این کار توسط برخی بازاریابان به عنوان یک عمل پُر ریسک شناخته شده، اما طراحی های مجدد و کوتاه مدتِ بسته بندی فرصتی را برای افزایش فروشِ کوتاه مدت و جذب مصرف کنندگان جدید فراهم می کند. محققان نشان داده اند که این عمل، وقتی موفق می شود که حداقل سالی 4 بار بسته بندی به طور کوتاه مدت طراحی مجدد شود.
عناصر بسته بندی
مروری بر متون مرتبط نشان میدهد که 4 عنصر عمدهو اصلی بسته بندی به طور بالقوه بر تصمیمات خرید مصرف کننده تأثیر میگذارند. این چهارعنصر می توانند در دو گروه تقسیم بندی شوند:
عناصر بصری(Visual)؛
این عناصر دو قسم است:
الف) تصاویر گرافیکی و رنگ؛ افراد مختلف با توجه به سطح درگیری شان در شیوه های مختلفی به بسته های مختلف عکس العمل و پاسخ می دهند. چون ارزیابی ویژگی ها در تصمیم گیری دارای سطح درگیری کم، اهمیت کمی دارد، عامل محسوس و قابل توجهی مثل تصاویر و طرح گرافیکی و رنگ در انتخاب یک محصولِ دارای سطح درگیری کم، مهم ترمی شوند. به بیان دیگر، رفتار مصرف کنندگان به سوی محصولات دارای درگیری بالا، کمتر توسط مسائل تصویری تأثیر می پذیرد. برای محصولات دارای درگیری کم، توسعه بازار از طریق ارتباطات بازاریابی شامل تصویرسازی (Image Building)،تأثیر مهمی بر تصمیم گیری مصرف کننده دارد.
اهمیت گرافیک یا تصاویر گرافیکی توسط تصاویر ایجاد شده روی بسته تشریح می شود؛ خواه این تصاویر به طور هدفمند و خواه بدون قصد و بدون پیش بینی توسط بازاریاب ایجاد شده باشد. گرافیک، شامل طرح تصویر، ترکیب های رنگی، علائم و نشانه ها و عکس یا تصویر محصول است. همانطور که یکی از ویژگی های محصول، که به طور مستقیم چنین پیام هایی را به مصرف کنندگان نهایی منتقل می کند، ویژگی های طراحی بسته باید در نمایش دادن نشانه های دیگر، برجسته و چشمگیر باشند.
ب) اندازه و شکل بسته بندی؛ اندازه و شکل، ابعاد مهم و حیاتی برای بسته بندی هستند. یک شیوهای که مصرف کنندگان از این ابعاد(اندازه و شکل) استفاده می کنند، این است که به طور ساده از ویژگی های بصری درباره حجم محصول قضاوت می کنند. عدم تطابق اندازه بسته بندی با حجم محصول پس از مصرف، ممکن است به این منجر نشود که مصرف کنندگان، قضاوت خوددرباره حجم محصول را مورد بازبینی قرار دهند؛ به ویژه اگر این اختلاف خیلی زیاد باشد.
اندازه های مختلف بسته بندی به طور بالقوه برای مصرف کنندگانی با سطح درگیری متفاوت، جذاب هستند. برای مثال، برای برخی محصولات غذایی دارای سطح درگیری کم مثل محصولات عمومی، قیمت پایین از طریق صرفه جویی های ناشی از کاهش هزینه های بسته بندی و هزینه های ترفیعی امکانپذیر است. چون محصولات عمومی در اندازه های بزرگ بسته بندی می شوند، این اندازه بسته بندی مستقیماً نیازهای خانوارهای بزرگتری را برآورده می کنند و این خانوارها، به احتمال بیشتری، به دنبال این اندازه بسته ها هستند. آنها قیمت پایین محصولات عمومی را در بسته بندی بزرگتر می یابند؛ که برای آنها خرید جذّابی است. علاوه بر این، هنگامی که تعیین کیفیت محصول سخت است، تأثیر اندازه بسته بندی قویتر است. بنابراین، بزرگتر کردن شکل و اندازه (در محدوده های قابل قبول)، منجر به این تفکر از سوی مصرف کنندگان می شود که این بسته، ارزش خرید بهتری دارد و به طور کلی منجر به فروش بیشتر می شود. به هر حال، بسیاری از جنبه های دیگرِ بسته بندی، مثل جنبه های شکل، رنگ، مواد و جذابیتِ زیبایی بسته می تواند به طور متقاعد کننده ای بر حجم درک شده تأثیر بگذارند. به هر حال، تاکنون تحقیقات معدودی درباره هریک از این جنبه ها موجود است.
عناصر اطلاعاتی(Information)
عناصر اطلاعاتی مبتنی بر دو نوع اطلاعات است:
الف) اطلاعات محصول؛ یکی از وظایف بسته بندی، منتقل کردن اطلاعات محصول است. این مسئله می تواند به مصرف کنندگان در اتخاذ تصمیم های دقیق کمک کند. مثالی از چنین اطلاعات مهمی برچسب (Labeling) محصولات غذایی است. گرایش و اهمیت محصولات غذائی و بهداشتی، بر اهمیت برچسب زنی تأکید کرده و به مصرف کنندگان فرصت می دهد تا به طور محتاطانه و هشیارانه، گزینه های جایگزین را بررسی کنند و محصولات غذایی را به طور آگاهانه انتخاب کنند. طرح بسته برای ارائه اطلاعات، مهم است.
هاگز و همکاران (1998) نشان می دهند که اگر محصول، علاقه مصرف کننده را تحریک نکند، مصرف کننده توجهی به آن نمی کند. به طور کلی، کسب محصولات دارای سطح درگیری کم، توسط مصرف کننده، بدون بررسی دقیق نام تجاری و اطلاعات محصولات انجام می شود. این موضوع پیشنهاد می کند که اطلاعات روی بسته در چنین مواردی ارزش کمتری دارد. به عبارت دیگر، مصرف کنندگان محصولات دارای سطح درگیری بالا، با دقت بیشتری اطلاعات پیام را ارزیابی می کنند و برای شکل دادن به نگرشها و نیات خرید، به پیام روی بسته بندی اتکا می کنند.
ب) تصویر تکنولوژی(Technology Image)؛ نقش بسته بندی در ارتباطات بازاریابی با پیشرفتهای اخیر در تکنولوژی بیشتر شده است. عنصر تصویر تکنولوژی (تکنولوژی بسته بندی) نسبت به دیگر عناصر اطلاعاتی، عنصر ویژه ای است؛ زیرا تکنولوژی بسته بندی، اطلاعاتی را منتقل می کند که اغلب با سبک زندگی مصرف کننده مرتبط هستند. به بیان دیگر، تکنولوژی توسعه یافته برای بسته بندی، مستقیماً از روندهای فعلی محصولات و رفتارهای مصرف کننده ناشی شده است. تکنولوژی بسته بندی در آن پیامی محدود شده است که منتقل می شود و باید معیار مصرف کننده را به طور کامل برآورده کند. مهم تر اینکه باید به شکل دیداری (بصری) به عنوان یکی از عناصر ارتباطی ارائه شود.
مردم به "زمان" به عنوان یک منبع گرانبها می نگرند و همیشه زمان زیادی را برای آماده کردن غذا صرف نمی کنند. راحتی، به عنوان عامل مهمی برای محصولات غذایی تبدیل شده و مصرف کنندگانی که نگران صرفه جویی در وقت هستند به دلیل ارتباط تکنولوژی با راحتی و آسایش، توجه بیشتری به مزایای تکنولوژی جدید می کنند. تکنولوژی موجود دربسته، همچنین چیزهایی مثل سهولت مصرف محصول، تازگی و ارزش غذایی را منتقل می کند. این ویژگی های ارتباطی مرتبط با تکنولوژی نیز، بر تصمیم خرید مصرف کننده تأثیر می گذارند.
- خط کامل بوجاری با پولیش حبوبات
- خط کامل سبزی خرد کن
- خط تولید نوشابه بدون گاز
- خط توليد و بسته بندي سالاد الويه
- خط کامل تولید پیتزا
- ماشین آلات تولید آبلیمو و آبغوره
- خط تولید کیک و بسته بندی کلوچه
- خط تولید چیپس و خلال سیب زمینی
- خط تولید و بسته بندی ساندویچ سرد
- خط خشک کن تونلی میوجات و سبزیجات
- دستگاه سورتینگ
- خط تولید سس گوجه فرنگی
- خط آسیاب و بسته بندی گندم
- خط کامل پرکن مایعات
- خط سورت و بسته بندی برنج
- خط کامل تولید و پرکن ترشی و شوریجات
- خط تولید و بسته بندی نمک
- خط کامل تولید و بسته بندی بیسکویت
- خط کامل تولید و بسته بندی سالاد آماده
- خط کامل تولید ماءالشعیر
- خط کامل شستشو و سورت و بسته بندی خرما
- خط کامل قوطی پرکن پودری
- خط کامل بسته بندی چیپس
- خط بسته بندی موم عاجدار عسل
- خط کامل قارچ
- خط تولید لواشک و برگ زردآلو
- خط کامل تفت و شورکن آجیل و خشکبار (پسته، بادام،فندق، تخمه)
- خط کامل تولید قند پخت و پرس شامل کله، شمشی، حبهو کبریتی
- خط کامل میوه و سبزیجات خشک
- خط کامل شستشو، سورت و بسته بندی انواع مرکبات ومیوه
- خط کامل سورت و بسته بندی حبوبابت و خشکبار (عدس،نخود، لوبیا و...)
- خط کامل چای (خط فرآوری و بسته بندی چای)
- خط کامل سورت و بسته و فرآوری انواع خرما از جمله زاهدی، کبکاب، مضافتی ( خط تولیدی خرمای شکلاتی، چیس خرما و.. )
- خط کامل تولید و بسته بندی چیپس
- انواع خشک کن میوه
- انواع بسته بندی توزین دار، پیلوپک، قوطی پرکن و ساشه
- انواع قند خرد کن با ظرفیت های مختلف
- خط تولید کیک
- خط تولید کلوچه و شیرینی
- دستگاه بسته بندی مواد بهداشتی
- بسته بندی ظروف یکبار مصرف
- بسته بندی فراورده های گوشتی
- دستگاه بسته بندی قطعات
- دستگاه بسته بندی لواشک
- دستگاه بسته بندی دخانیات
- دستگاه بسته بندی ماهی
- دستگاه بسته بندی مرغ
- دستگاه بسته بندی
- دستگاه بسته بندی لوازم التحریر
- دستگاه بسته بندی تجهیزات پزشکی
- دستگاه بسته بندی مواد غذایی
- دستگاه بسته بندی نان
- دستگاه بسته بندی شکلات،گز،خرما
- دستگاه بسته بندی کیک و کلوچه
- دستگاه بسته بندی بیسکوییت و بستنی
- دستگاه بسته بندی شکلات و شیرینی
- دستگاه تسمه زن
- دستگاه تاریخ زن
- دستگاه چسب زن
- دستگاه دوخت ریلی
- خط تولید کیک و کلوچه
- بسته بندی استرچ
- دستگاه وکیوم بسته بندی
- دستگاه سیل کن
- دستگاه پرکن
- دستگاه دوخت
- تونل بسته بندی
- دستگاه شیرینک
- دستگاه چسبزن
- دستگاه و ماشین آلات بسته بندی
- دستگاه بسته بندی افقی
- دستگاه بسته بندی
- دستگاه بسته بندی مجله
تصاویر
